24 augustus 2020
Gisteren was ik met mijn vrouw op ‘de tuin’ – het tuinhuisje – van mijn dochter. We hielpen haar met wat klusjes. Ik hou niet echt van klussen maar als ik het dan toch doe dan graag zo dat ik mijn eigen gang kan gaan. Mijn vrouw deed wat schilderwerk: daar is ze goed in. Ik koos als vanzelf voor het wortels verwijderen van woekerende planten. Dat werd als heel vanzelfsprekend ervaren ook omdat het relatief zwaar werk was en mijn grotere mannenkracht hier tot zijn recht kwam.
Op de een of ander manier voelde dat heel bevredigend. Ik voelde me door de vrouwen gewaardeerd in een hele basale rol als man, voelde me ‘echt man’. Grappig :-)
Daarna kijkend realiseerde ik me dat dat zware ‘mannenwerk’ steeds minder wordt door alle hulpmiddelen van de moderne tijd. ‘We’ zijn steeds minder nodig hiervoor. Vrouwen redden zich prima alleen want ze zijn minstens zo slim als wij als het om regelen gaat, zeker mijn vrouw die ook nog eens veel handiger is dan ik.
Dit roept de volgende vraag op: als dit soort werk nou eens helemaal weg zou vallen, heb ik of hebben we dan als man nog iets te bieden waarin we uniek zijn, iets dat vrouwen niet kunnen, waar ze ons voor nodig hebben.
Interessante vraag.
Mijn antwoord is: jazeker, maar het is niet langer iets vanzelfsprekends.
Het antwoord ligt diep in jezelf als man verborgen, altijd al. Het vraagt van jou als man dat je een veel groter spel gaat spelen en je oude comfortzone verlaat. Het is een ander soort ‘zwaar’ werk.
Ik noem dat volwassen mannelijkheid, je potentieel. Mijn werk met mannen gaat daarover.
18 juli 2020
In een interview in het Parool van 17 juli 2020 vertelt Hanneke Groenteman – voormalig programma-maker en nu 80 – hoe de overgang van een druk en succesvol publiek leven naar een leven zonder(veel) werk verliep. “Ik ben in die overgangsperiode naar een hele goede psychologe geweest. Bij haar ben ik vijf keer geweest om even alle wrevels, gevoelens van onmacht en neerslachtigheid te bespreken. Ze zei: ‘Je zit tegen een depressie aan’ en liet me een kleine dosis antidepressiva voorschrijven. ‘Je mag er nooit meer mee ophouden,’ zei ze erbij. Inderdaad, Gijs heeft gelijk, dat heeft een totale goedgemutstheid gebracht. Weg is die ongegronde soort ongelukkigheid. Ik ben er zelf verbaasd over, maar ik ben niet meer uit mijn evenwicht te brengen.”
Een ongegrond soort ongelukkigheid bestaat natuurlijk niet. Er is een grote overgang en dan is er altijd melancholie want die brengt verandering aan het einde van je leven. Onbekend gebied waar je oude balans en voldoening niet langer aanwezig zijn maar waar verdieping en wijsheid te vinden is. Maar alleen als je er voor open staat en de moed hebt af te dalen. Maar zij kiest voor een quick-fix, goedgemutstheid en behoud van evenwicht. De goede psycholoog is hier de ‘partner in crime’. Ook niet vreemd dat als de interviewer vraagt “Kunt u mij als routinier dan ook vertellen of dit bestaan zo alles bij elkaar nog enig nut heeft?” ze antwoordt met: “Het nut? Dat is het goed doorkomen van de tijd.” Diepgang ontbreekt.
Laat ik het als spiegel gebruiken en onderzoeken ‘waar doe ik dit?’ Kiezen voor de quick-fix, het bekende in plaats van het onbekende nieuwe, hoe lastig ook, open tegemoet te treden?
Ja, er komt wat op: een oude ‘vriend’ van mij is net overleden en met hem en zijn groep om hem heen heb ik altijd een lastige relatie gehad. Aan de orde is dat lastige nu helemaal toe te laten, op geen enkele wijze, hoe subtiel ook, meer uit de weg te gaan.
14 juli 2020:
De Volkskrant van vandaag kopt met “Postume hiphop heerst in de hitlijsten: na Pop Smoke breekt rapper Juice WRLD streamingrecords” Verder in het artikel: “De afgelopen jaren zijn veel opkomende hiphopsterren overleden, aan vooral geweldsmisdrijven en drugsmisbruik. Door de schokkende gevallen én de jonge leeftijd van de betreurden schoten de streamingcijfers van Lil Peep (21, overdosis), XXXTentacion (21, moord), Mac Miller (26, overdosis), Pop Smoke (20, moord) en Juice WRLD (21, overdosis) al omhoog. De sociale media van de rappers kregen miljoenen rouwberichten en nieuwe volgers te verwerken, waardoor de herinnering levend bleef. Voorbeeld: rapper Juice WRLD kreeg na zijn dood in december 2019 in een dag tijd drie miljoen nieuwe volgers op Instagram.”
Wat leert het ons. Dit zijn talentvolle jonge mannen die ten onder zijn gegaan aan een cultuur die geweld verheerlijkt en waar verantwoordelijk vaderschap ontbreekt. Mannen hebben potentieel grensoverschrijdende energie – en deze jongens hadden dat – maar dat vraagt beheersing en discipline en dat moet je leren van volwassen mannen. Het zijn ‘rebels without a cause’. Tragisch. Mannelijk leiderschap en rolmodellen van volwassen mannelijkheid zijn nodig, niet verheerlijking van dit soort zelf-destructie.
1 juli 2020
“Vanaf woensdag kunnen partners vijf weken extra geboorteverlof opnemen. Het moet ertoe leiden dat de taken thuis eerlijker worden verdeeld en de arbeidsparticipatie van vrouwen toeneemt…” schrijft Marieke de Ruiter in de Volkskrant van 30 juni (of 1 juli) 2020.
Volgens haar (en waarschijnlijk veel mensen met haar) is het nu dus oneerlijk verdeeld.
Het doet me denken aan mijn kindertijd: ‘dat is niet eerlijk’ gebruikten we allemaal als we dachten dat we tekort kwamen. Het is tamelijk manipulatief taalgebruik: vaak impliceert het dat alles gelijk of gelijker verdeeld zou moeten worden. Maar is dat zo?
Om te beginnen, het kan waar zijn natuurlijk. Een goed gesprek hebben over de taakverdeling als je vindt dat die niet klopt is beslist aan de orde. Maar zorg dan dat het dan op een dieper niveau verloopt dan ‘eerlijkheid’ en of ‘gelijkheid’.
Een man heeft een ‘purpose’, een doel wat het alledaagse voorbij gaat. Als hij volwassen is tenminste. En als vrouw heb je hem daarom uitgezocht. Dus jullie delen dat diepere doel. Als dat helder is valt veel vanzelf op zijn plaats, ook de taakverdeling in huis. Wees daarin ook heel praktisch.
Maar als je als man geen idee hebt van je koers in het leven wordt het lastig. Hopelijk heb je een vrouw die wijzer is dan je en je helpt je purpose te ontdekken zonder een eigen agenda te volgen. Maar als ze dat niet doet of kan, ja, dan kan er inderdaad veel voor te zeggen zijn om de taken thuis gelijk(er) te verdelen. Maar weet ook dat dit betekent dat ‘moeder bewustzijn’ nu regeert.
19 juni 2020
In het boek ‘Krabben, van vrouw tot vrouw’ onderzoeken 2 vrouwen – Daan Borrel en Milou Deelen – iets wat ze het ‘krabbenmandfenomeen’ noemen onder vrouwen. Uit een recent interview van Nadia Ezzeroili* met beide wordt het omschreven: ‘andere vrouwen, die niet voldoen aan het beeld van wat een goede vrouw of feminist zou moeten zijn, naar beneden halen – zoals krabben in een krabbenmand zich gedragen. In het boek, een gebundelde briefwisseling tussen de twee, komen ook deskundigen, feministen en andere vrouwen aan het woord over zaken waarop vrouwen elkaar volgens de auteurs het hardst afrekenen: van seksualiteit tot moederschap, werk en zelfpresentatie op sociale media. Borrel: ‘Voor ons staat de krabbenmand voor het patriarchaat. En de visser voor de machthebber die niks hoeft te doen om die krabben in de mand te houden. Terwijl, ze zouden er allemaal een voor een uit kunnen klimmen, als ze elkaar maar laten”.’
Competitie tussen vrouwen is over het algemeen heel anders dan bij mannen. Mannen halen elkaar meestal niet neer. Bij mannen gaat het vaak over ‘wat jij kunt kan ik ook en wat ik kan kan jij ook’. Natuurlijk niet altijd maar het venijn en elkaar de maat nemen en het persoonlijk maken speelt bij mannen veel minder. Zelfs met een opponent kun je nog prima samenwerken.
De auteurs vinden dan vrouwen anders met elkaar zouden moeten omgaan: meer sisterhood. Maar dan komt het hoge woord eruit: de krabbenmand staat voor het patriarchaat. Er moet een gezamenlijke vijand gecreëerd worden om dit te bereiken: de mannenwereld. Het eeuwige schuldspel.
Maar daaronder zit iets nog veel basalers. De fundamentele aard van de relatie tussen man en vrouw is dat een vrouw pas vervulling vindt in een relatie (emotioneel en/of mentaal en/of fysiek; het hoeft dus geen liefdesrelatie te zijn) met een volwassen man. Dat beseft ze diep van binnen en daar begint de competitie tussen vrouwen want dat soort mannen zijn schaars.
De auteurs vinden dat dat niet zo zou moeten zijn. Maar er bestaat geen leven op eigen voorwaarden, dat geldt voor ons allemaal. Er is een diepere realiteit die speelt.
* Volkskrant, 18/19 juni 2020
6 april 2020
Ik lees in de Volkskrant van vandaag een bespreking van het hilarische stripboek ‘De gevoelige mannenclub’ van Michiel van de Pol. Uit de bespreking: Mannen worden ”‘Een lekker ding.’ Voor vrouwen is het al jaren salonfähig om een aantrekkelijke man zo aan te duiden. Niemand die ervan opkijkt. De man wordt tot lustobject gereduceerd en schaamteloos uitgekleed door the female gaze.”
De hoofdpersoon die zo kijkt en op mannen jaagt, heet Vera, een seksueel roofdier, “en zij is de vrouw van Harry, een sukkel met snor en bril. Hij maakt zich wat zorgen en belt zijn vrienden van De Gevoelige Mannenclub. ‘Mijn vrouw doet raar.’ Snel als de vrijwillige brandweer hollen de andere mannen naar Harry om hem bij te staan, een beetje te stoeien en elkaar de ruimte geven om hun gevoelens te etaleren, zoals Van de Pol het ritueel beschrijft.”
“De Gevoelige Mannenclub is een parodie op de ‘ontmande man’ als product van de vrouwenemancipatie. De man heeft zoveel machismo van zich moeten afpellen om moderne vrouwen te kunnen behagen dat hij een knuffelend weekdier is geworden.”
Ik hoorde mannen omschreven worden als ‘lekker ding’ door een vrouw voor het eerst ca 15 jaar of zo geleden. Het laat zien hoe receptiviteit bij vrouwen ook werkt: ze nemen het slechte voorbeeld van mannen – gebrek aan respect dat vrouwen tot lustobject reduceert – over. Dus ‘female gaze’? Er is weinig vrouwelijks aan.
Maar als deze parodie één ding duidelijk maakt is het dat gevoeligheid alleen niet het antwoord is. Waar zijn je ballen, man?
28 maart 2020
De schrijver Graham Swift aan het woord in de Volkskrant van vandaag over de samenwerking met zijn vrouw:
‘Mijn vrouw, zij is mijn belangrijkste lezer. En ze is erg goed. Ze is ook mijn strengste criticus. Ze is meedogenloos eerlijk tegen me, als ze denkt dat er iets mis is.’ Interviewer: heeft ze weleens slecht nieuws? ‘‘O ja. Ja, ja! ….ze houdt zich niet in. Het is goed om iemand te hebben die dat kan. Ik zou niet menselijk zijn als ik niet een beetje zou zijn getroffen door slecht nieuws, maar dat gevoel van gekwetstheid, daar moet je overheen komen. Je moet tegen jezelf zeggen: goed, ik moet herschrijven. Niemand kan dat voor je doen, het is een van de intiemste ervaringen die je als schrijver kunt hebben. Jij bent verantwoordelijk voor wat je doet en dat kan zwaar zijn. Er kunnen momenten zijn dat je verlossing wilt. Er is geen verlossing. Je moet het tegen jezelf opnemen. En misschien ben jij niet in staat om deze specifieke taak te volbrengen. Als je niet kunt dealen met dit soort dingen, dan denk ik niet dat je een echte schrijver kunt zijn.’
Dus zo werkt intelligente samenwerking: meedogenloze eerlijkheid van haar kant en openheid voor kritiek en incasseringsvermogen van zijn kant. En zo vind creatie plaats.
26 maart 2020
Ik keek naar een film. Een jonge man en vrouw rennen achter elkaar aan op het strand. Ze zijn duidelijk verliefd. Hij vertelt dat hij op reis wil en vraagt: “ik wil weten of je met me mee gaat?” Ze speelt met hem, daagt hem uit en zegt: “wat als ik nee zeg?” “Dan moet ik in m’n eentje”, zegt hij, “of ik kidnap je”, en rent achter haar aan en pakt haar.
Hij heeft de test doorstaan door duidelijk te maken dat hij gaat, ongeacht of ze meegaat of niet.
12 maart 2020
Ik keek gisteren even op tv naar een deel van Ladies Night. Ik hou wel van die sfeer van vrouwen onder elkaar. (Er is één man bij, een gentleman, maar die is zo gentle, dat die niet telt.) Af en toe is het een kippenhok maar dat is ook precies wat het zo levendig maakt. Het ging over vreemdgaan en het onderwerp open relatie kwam aan de orde. Een vrouw vertelde dat ze naast haar vriend, zo noemde ze hem, een andere intieme relatie had. Hij vond dat oké. Ik hoor dat vaker.
Ik dacht: waarom je daarvoor lenen als man? Als volwassen man, wel te verstaan. Die gaat het helemaal aan met zijn vrouw en dus is een gedeelde relatie geen optie. Natuurlijk kan ze verliefd worden op een ander maar dan is een open onderzoek en mogelijk een conflict aan de orde. En natuurlijk is ze vrij om te gaan. Maar een volwassen man is nooit een bereidwillig partner.
29 februari 2020
“Ik kan je niet dwingen, maar doe in godsnaam iets” is de titel van een artikel in de mailing van de Groene Amsterdammer die ik vandaag kreeg. Aan het woord is een vertwijfelde vader over zijn zoon van 23 die niets doet. ‘Zoon David blowt en woont in het schuurtje bij zijn vader in de tuin’. Er klinkt machteloosheid in door.
Maar waarom laat hij zijn zoon in godsnaam in zijn tuin wonen? Hij faciliteert op die manier het niets doen. Grenzen stellen is pijnlijk, daar weet ik alles van als vader. En toch is dat m.i. aan de orde. Vertwijfeling en onmacht wordt hier verkozen boven die pijn.
27 februari 2020
Psychiater Frank Koerselman schreef een behartenswaardig pamflet over de veranderde rol van vaders: Ontvadering. Uitgever Prometheus over het boek: “Moderne vaders zullen moeten kiezen: gaan ze mee op de politiek correcte golf van vaderschaamte of durven ze te tonen dat flinkheid, beheersing en zelfrelativering nog steeds onmisbare deugden zijn?” Op radio 1 toont presentator Renze Klamer zich in het vraag gesprek zo’n politiek correcte vader. Hier is het vlotte verstand aan het woord die de moderne consensus verdedigt: mannen en vrouwen zijn gelijk. Echt horen wat Koerselman zegt is er helaas niet bij.
18 februari 2020:
Pepijn Lijnders, oud-trainer van NEC zegt dat “Klopp voor de gehele selectie een vriend is, wat bijdraagt aan het succes en de teamgeest.” Lijnders: “Je kunt je geen betere leider voor deze club voorstellen dan Klopp. Als motivator. Qua leiderschap. Qua innovatie. Hij geeft iedereen vertrouwen en vrijheid. Hij kan mensen hard raken in hun ziel. Direct”. En “Hij is een vriend van de spelers, maar niet de beste vriend”. (Voetbalprimeur 18 februari’20)
Klopp is duidelijk in mannelijke polariteit tov de selectie maar dat gaat ook in een zeer competitieve omgeving als een top-voetbalclub over vriendschap. Dat is een mannelijke kwaliteit. Niet het soort vriendschap waarin je elkaar ontziet, de zgn ‘beste’ vriend, maar ongeconditioneerde vriendschap waarin je elkaar ook op open wijze direct confronteert waar dat aan de orde is.
17 februari 2020
De Vlaamse psychiaters De Wachter, Verhaeghe en Denys zijn volgens Femke Essink in de Groene (12/2/20) eensgezind over de heersende ‘crisis in zingeving’. “De hedendaagse samenleving is ik-gericht en draait om persoonlijk succes, terwijl het voor echt, diep geluk juist nodig is je te verbinden met de ander.” Het eerste is absoluut waar maar het tweede is een halve waarheid en dus een valkuil.
Je dient primair verbonden te zijn met je hele zelf – je diepste wensen en je beste weten. Noem het je hart. Dan valt alles vanzelf op zijn plaats: zingeving, verbinding met de ander maar ook heldere grenzen. Het hart is immers niet lief, het liegt nooit maar spreekt gewoon de waarheid. Het geeft onmiddellijk feedback en toont je BS: als je ik-gericht bezig bent en als je altruïstisch bezig bent.
14 februari 2020
De Nederlandse Staat ontvangt vandaag een dagvaarding met hierin de eis dat anticonceptie voor vrouwen weer in het basispakket wordt opgenomen (bron Nu.nl). Dit is een typisch voorbeeld van hoe mannelijke onverantwoordelijkheid eerst wordt afgewenteld op vrouwen en vervolgens op de samenleving. Het is immers ONS zaad. Als we niet willen dat vrouwen zwanger worden en een kind ter wereld brengen waarom gebruiken we dan geen condoom. Waarom laten we het aan de vrouwen over om hun systeem te ontregelen. Want dat is wat de pil doet. Zo zaaien wij mannen verwarring.
12 februari 2020:
Zag gisteren een documentaire over de Belgische chansonnier Jacques Brel, ‘Fou de vivre’. De mannelijke polariteit is potentieel de creatieve. Brel was een belichaming ervan. Schreef zijn teksten zelf. Het was voor hem een genadeloos gevecht met woorden. Hij was er dol op. “het duurt lang, het is zwoegen. En de moeilijkheid is dat er geen regels zijn”. En dan gebeurt het wonder: muziek en tekst komen samen.
Het is een gevecht waarbij hij zichzelf één verdienste aanmeet: dat hij zich vastbijt, en niet loslaat. “Talent bestaat niet. Talent is de drang om iets te doen, een droom waar te maken. Al de rest is zweet, transpiratie, discipline. Artiesten bestaan niet. Er zijn alleen mensen die met veel energie ergens aan werken.”
Ah, dat is het: het gaat over commitment en alleen over commitment. Dat gaat over intelligente samenwerking initiëren met jezelf, in jezelf, en met de vrouwelijke polariteit buiten je, steeds weer. Dat is wat Brel deed. Hij schreef de teksten en maakte een begin met de muziek en werkte vervolgens ook intelligent samen met zijn vaste crew aan muzikanten.
En nee, er ging ook daarna niks vanzelf: hij was bang voor elk optreden, gaf voor elk optreden over, dacht dat hij het niet kon en ging het gevecht aan; zoals hier in ‘le port d’Amsterdam’.
Kortom, niemand heeft een excuus om niet de beste versie van zichzelf te zijn en alles te geven wat hij in zich heeft. In de woorden van Mares: “Als mannen moeten we in onszelf de hartgrondige bereidheid vinden verantwoording te nemen voor wat het betekent om man te zijn en vanwege die bereidheid echt creatief te worden.”
10 februari 2020:
De Volkskrant citeert de jonge Franse ‘sterauteur’ (aldus de VK) Edouard Louis: “Bij onze geboorte worden we ongevraagd het leven in geslingerd, in een land waar we niet voor gekozen hebben, een familie waar we niet voor gekozen hebben, met een naam waar we niet voor gekozen hebben. We zijn een speelbal van mechanismen die groter en ouder zijn dan wijzelf.”
Ja, zolang we ons identificeren met ons ‘kleine ikje’ klopt dit helemaal en is het bijna onmogelijk je daar geen slachtoffer van te voelen. Zeker niet als je merkt dat je niet past, dat jouw leven op gespannen voet staat met je omgeving. Dat geldt tot op zekere hoogte voor ons allemaal. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat velen van ons ook allerlei innerlijke conflicten ervaren waar ‘jij’ ook niet om gevraagd hebt.
De kunst voor mij is elke keer weer te gaan zien wat al die lastige ervaringen – uiterlijk en innerlijke – in het verleden VOOR me gedaan hebben. Ze daagden me uit een creatief antwoord te geven. Ik zou nu niet de man zijn die ik ben als ik ze niet als springplank gehad zou hebben. En datzelfde geldt voor de nieuwe uitdagingen van vandaag, hoe onwelkom ook elke keer weer.
2 februari 2020:
Zag gisteren met vrouw en vrienden een voorstelling van Wunderbaum, een theatercollectief, in Theater Rotterdam. De voorstelling heet: ‘Schaapjes op het droge’ naar een autografisch boek van de Berlijnse Anke Stelling. Het gaat over de teleurstelling van een vrouw – gespeeld door 2 alter ego’s, beide moeder en kunstenaar – die merkt dat ze vastzit in een leven van armoede. Het gaat er heftig aan toe. Er is ook een man, haar man, muzikant, maar die is depressief en bemoeit zich er niet mee. Af en toe zingt hij met een rauwe, krachtige stem – veel potentie – maar het is vooral uitdrukking van pijn en onmacht. Ik vind ze allemaal prachtig spelen maar de aanklacht overheerst – het leven zou anders moeten zijn – en er is geen verlossing.
Ik zie vooral een afwezige, impotente man en twee, daardoor, totaal onbegrensde vrouwen.
29 januari 2020
Ik schrijf momenteel een boek. Dinsdag werkte ik aan een hoofdstuk en voelde na afloop mijn energie zakken. Een soort onvrede over de tekst. Geen nieuw gevoel want toen ik begon met schrijven had ik het vaak en hield dat 1 of 2 weken aan waarin ik het boek links liet liggen. Maar sinds kort is het anders: ik merk het oncomfortabele gevoel op maar zwelg er niet in en probeer het ook niet weg te werken of te onderdrukken. Ik WEET dat als ik het er laat zijn – accepteer zonder te accepteren – het me de volgende morgen zal leiden bij het herschrijven van het hoofdstuk op een manier de klopt of beter klopt. Ik hoef alleen maar een begin te maken: zitten, laptop pakken, schrijven. En zo gebeurde.
Dit is de mannelijke polariteit innemen terwijl je tegelijkertijd erkent wat de innerlijke vrouw brengt.